Górki w podróży

 W drodze do domu zatrzymaliśmy się ponownie na Podlasiu. Kraina pól, pachnących ziołami łąk, leniwie płynących rzek i lasów - nie sposób im się oprzeć. To miejsce, gdzie wszystko zwalnia, nawet wifi. I w takim miejscu, w otoczeniu Puszczy Knyszyńskiej, drogą, której prawie jeszcze nie ma (zwykły trakt leśny), tuż przy granicy białoruskiej, są Kruszyniany - wieś polskich Tatarów, z nadania Jana III Sobieskiego w 1679r. Krzyże przydrożne, postawione na pastwisku, zdradzają szczególny charakter Kruszynian.  Kryszyniany, Bohoniki i kilka okolicznych osad funkcjonują jako wsie "trójświąteczneczne" - mieszkańcy to wyznawcy trzech religii: prawosławia, katolicyzmu i islamu, i zawsze ktoś obchodzi swoje święta. A z szacunku do sąsiada należy z nim świętować. W Kruszynianach zwiedzamy drewniany meczet, zbudowany na planie prostokąta, pochodzący z XVIII/XIX wieku. Oglądanie wnętrza uprzyjemnia krótka prelekcja "opiekuna" świątyni - Dżemila. W swojej opowieści wyjaśnia symbol...

 Niegdysiejsza stolica, a dziś bogata metropolia - Kowno, miasto o długiej historii. Przepięknie położone Stare Miasto nad Niemnem, u ujścia do niego Willi, szczyci się wieloma zabytkami gotyckiej i renesansowej architektury. Rynek z Ratuszem i siecią przylegających uliczek tworzą Starówkę.   Warto zobaczyć pozostałości - Basztę i fragmenty murów obronnych, tworzących zamek kowieński, który jako pierwszy murowany na Litwie, został zbudowany prawdopodobnie pod koniec XIII wieku. Jednak Kowno szczyci się stylem modernistycznym, który był wytworem zaledwie dwudziestu lat, z okresu 1919-1939r. Reprezentatywną ulicą jest Aleja Wolności, która tętni życiem w dzień i noc.  W 2015r. Kowno włączono do Sieci Miast Kreatywnych UNESCO. Przynależność do sieci obejmuje dziedziny: rzemiosło, sztuka ludowa, design, muzyka, media, literatura, film i gastronomia.

Połąga jest litewskim uzdrowiskiem nadmorskim o ponad stuletnich tradycjach. Jego kształtowanie się, rozwój i historia są związane z dynastią hrabiów Tyszkiewiczów, którzy nabyli w 1824r posiadłość. Z inicjatywy hrabiego Józefa Tyszkiewicza i jego środków finansowych zbudowano molo z przystanią, budynki wypoczynkowe, przygotowano infrastrukturę kąpielisk i plaży, założono progimnazjum. Jego syn Feliks, kontynuował rozpoczęte prace, a ponadto zmodernizował uzdrowisko, utworzył park, wzniósł pałac i wille, które istnieją do dziś i dodają splendoru Połądze. Spędzamy jedno z upalnych przedpołudni na zobaczenie hrabiowskiej spuścizny.  Spacerując po Parku Biruty - natrafiamy na stary bór sosnowy, uznawany od pokoleń za święty. Otacza on Wzgórze Biruty, dawną wydmę, związaną z kapłanką o tym imieniu, żoną księcia Kiejstuta oraz matką Witolda. Mieszkańcy mówią, że "bór szepcze legendy o świętym ogniu, który paliła Biruta". Hrabia Feliks z żoną u stóp wzgórza zbudowali grotę ku czci ...

 Zachęcił nas ten slogan do odwiedzenia nadmorskiego, modnego kurortu nadbałtyckiego Litwy - Połągi (Palanga po litewsku). Nie ukrywam, że doświadczenie takich miejscowosci nad polskim wybrzeżem, spowodowało, że mieliśmy wizję zatłoczonej plaży, hałaśliwej promenady i głośnej muzyki. Pierwsze wrażenie rzeczywiście było negatywne, zwłaszcza w porównaniu z kurortami na Łotwie i w Estonii. Promenada pełna spacerujących ludzi, knajpa obok knajpy, sztandy ze słodkościami i budki z wędzoną rybą. Ale bez głośnej muzyki, całkiem spokojnie. Na szczęście mieszkaliśmy na tyle daleko od centrum, że nie musieliśmy przekraczać promenady i przedzierać się przez tłum, by dotrzeć na plażę. Wybraliśmy spacer przez dzielnicę willową i las. Kolejne dni, poza dobrą pogodą, przyniosły pozytywne wrażenia Połągi. Cdn... 

  Jak każda mierzeja, tak i Kurońska jest fenomenem przyrodniczym. Półwysep, z piaszczystymi wydmami o długości 98 km podzielony jest pomiędzy Litwę i Rosję (Obwód Kalingradzki), oddziela Zalew Kuroński od Bałtyku. Aby dotrzeć na mierzeję ze strony litewskiej należy przepłynąć promem z Kłajpedy, to na razie jedyna otwarta i dostępna dla nas droga. Prom samochodowy przemyka pomiędzy sporych rozmiarów statkami wpływającymi do portu, a całość przeprawy trwa zaledwie 5 minut. Litwini określają mierzeję nazwą Neringa, którą stanowią cztery dawne osady rybackie: Juodkrante, Pervalka, Preila oraz największa Nida - położona przy granicy. Dzisiaj osady to luksusowe kururty nadmorskie z przystaniami dla jachtów. Zachowana została dawna architektura chat rybackich, dostosowana na potrzeby wakacyjnych apartamentów a nowe zabudowania harmonizują z zabytkowymi. Wyprawa piesza czy rowerowa Neringą prowadzi przez pachnące żywicą bory sosnowe oraz stare wydmy. Młode wydmy, białe, nadal są "aktyw...